Pasen in Zweden

[Msuidgeest]

Mijn vrouw attendeerde mij hier op: www.stralendschrijven.nl

Een citaat van deze website:

Dymmelsonsdagen

Het feest begint al op de woensdag voor Pasen: Dymmelsonsdagen. Die dag lijkt wel wat op onze 1 april. Iedereen probeert elkaar voor de gek te houden, vooral door iets op de anders rug te hangen zonder dat die het merkt. In plaats van “1 april, kikker in je bil!” zeggen de Zweden dan: “April april din dumma sill, jag kan lura dig vart jag vill!”

Paasheksen

In Zweden kennen ze net als wij de paashaas die eieren verstopt. Maar Pasen heeft voor Zweden ook te maken met heksen. Vroeger dacht men dat heksen zich op Witte Donderdag in de kerktorens verzamelden om op hun bezem (met aan de steel een ketel en achterop een zwarte kat) naar het eilandje Blåkulla te vliegen. Blåkulla is trouwens nu nationaal park Blå Jungfrun bij Öland. Daar kwamen de heksen dus samen met de duivel tijdens de heksensabbat Ostara, waarvan het Engelse woord Easter en het Duitse woord Ostern voor Pasen zijn afgeleid.

Zo kwam het dus dat de kerktorens op Witte Donderdag vol met heksen zaten… Als je echt wilde bewijzen dat je dapper was, bracht je de nacht van Witte Donderdag door in een kerktoren, al deden er volop spookverhalen de ronde over hoe het dan met je zou aflopen. Was je vooral slim, dan bleef je gewoon ver bij kerktorens uit de buurt.

Met Pasen waren de heksen dus extra actief. Ook hun krachten waren op hun hoogtepunt, dus staken de mensen grote vuren aan om zich te beschermen tegen al dat kwaad. Er werden kruisen op deuren geschilderd en in de stallen gehangen en psalmboeken in de tuin begraven. Ook schoot men in de lucht om de heksen te verjagen. De paasvuren bestaan nog steeds, het in de lucht schieten is vuurwerk geworden.

Nu heksen niet meer zo eng worden gevonden, gaan Zweedse kinderen op Witte Donderdag of Paasavond verkleed als heksjes (påskkärringar) langs de huizen om mensen Glad Påsk (vrolijk Pasen) te wensen. Ze zingen liedjes en delen tekeningen of versierde kaarten uit. Met een beetje geluk krijgen ze als beloning wat snoep in hun mandje. De beste kans dat je aanbelt bij iemand die graag meedoet aan deze paastraditie heb je als je huizen kiest die zijn versierd met paastakken met daarin eitjes en gekleurde veren erin (påskris).

Op de zaterdag voor Pasen kwamen de heksen dan terug van Blåkulla. Daarbij kon er wel eens eentje in je schoorsteen terechtkomen. Je moest dan ook goed oppassen bij het aansteken van de haard op Paasochtend. Deed je dat te vroeg, dan zou je zelf veranderen in een Paasheks. Om ervoor te zorgen dat je schoorsteen veilig was, moest je eerst negen verschillende soorten takken verbranden.

Wist je trouwens dat heksen hun bezem ook gebruikten om kinderen billenkoek te geven? Als je geluk had, kreeg je daarna een ei van papier-maché met iets lekkers erin. De volwassen variant is dat op Goede Vrijdag jongemannen meiden slaan met berkentakjes om op die manier om een borrel te bedelen. Op eerste Paasdag worden de rollen omgedraaid en zijn het de meiden die de tikken uitdelen.